Meer bomen, minder snel kappen, een strengere kapvergunning en meer inspraak over het boombeleid. Dat zijn in het kort de hoofdpunten uit het bomenplan van wethouder Cathelijne Bouwkamp (GroenLinks). Vanavond, woensdag 15 januari, wordt het plan voor het eerst besproken in de gemeenteraad.
Door: Patrick Arink
Arnhem is een groene stad. Groen vormt een van de kernwaarden van de stad en veel inwoners voelen zich sterk verbonden met de bomen in Arnhem. Dat komt met name naar voren wanneer de gemeente van plan is om ergens bomen om te zagen.
Wanneer volgens de gemeente een aantal bomen in het Lauwerspark moet verdwijnen, duikt er meteen een actiegroep op om de kap te voorkomen. Zieke bomen in het Spijkerkwartier? Een bewonersgroep komt meteen in actie om te voorkomen dat er een boom verdwijnt.
Voor de gemeente is het lastig om goed om te gaan met de krachtige bomenlobby in de stad. In de voorbeelden hierboven haalde de gemeente uiteindelijk bakzeil en won de bomenlobby de strijd. Tenminste: aanvankelijk.
In het Spijkerkwartier viel een van de behouden bomen spontaan om, waarbij drie auto’s werden vernield. Er waren geen gewonden. De bomen in het Lauwerspark kregen te maken met goddelijke interventie. Twee van de bomen in het park werden door blikseminslag getroffen. God stond aan de kant van de gemeente Arnhem.
Bomenplan
In samenspraak met de bomenlobby heeft wethouder Bouwkamp nu een Bomenplan opgesteld dat moet zorgen voor de aanplant van meer bomen in de stad en voor strengere regels ten aanzien van het kappen van bomen. Bovendien komt er een Kwaliteitsteam, waarbij betrokken inwoners gevraagd en ongevraagd advies kunnen geven aan de gemeente ten aanzien van het bomenbeleid.
De aanplant van nieuwe bomen moet zorgen dat Arnhem een nog groener karakter krijgt dan de stad nu al heeft. Want, schrijft de gemeente in het Bomenplan: “Een van de speerpunten van dit plan is te zorgen voor meer bomen in de stad zodat we werken aan een beter stadsklimaat en mensen nog meer kunnen genieten van de vele voordelen die bomen hebben.”
De gemeente gaat onderzoeken op welke plekken meer bomen passen. Daarbij wordt gestart bij zogenaamde hitteplekken en plaatsen waar de biodiversiteit een boost kan gebruiken. De gemeente wil actief de boer op om met grondeigenaren en woningbouwverenigingen te kijken hoe de stad verder vergroend kan worden.
Bij het (opnieuw) inrichten van straten is de groene ambitie maatgevend.
“Bomen horen thuis in elke straat”, stelt de gemeente.
Bescherming
Door beter beheer dan nu het geval is, moeten bomen langer behouden kunnen blijven. Nu komt het nog weleens voor dat oude bomen gerooid moeten worden doordat zij nooit goed verzorgd zijn. Een beter beheerbeleid moet dat voorkomen. De gemeente wil kortom beter zorgen voor ‘de oudjes’.
“Bomen die het einde van hun levenscyclus naderen, laten we langer staan dan voorheen”, belooft het Bomenplan.
Sommige bomen kunnen met kleine maatregelen extra beschermd worden. Zo kan het plaatsen van een hekje of grote steen er al voor zorgen dat er niet meer tegenaan gereden wordt of geparkeerd kan worden. Ook daar wil de gemeente naar kijken.
De lijst met criteria voor waardevolle bomen wordt uitgebreid. Er wordt vanaf nu ook gekeken naar biodiversiteit en hittestress. Deze ‘Buitengewone Bomen’ worden in kaart gebracht en vanwege hun waarde voor de stad zullen ze alleen als het echt niet anders kan gekapt worden.
Daarnaast wordt er een lijst opgesteld met ‘Toekomstbomen’. Dit zijn bomen die in de toekomst kunnen uitgroeien tot ‘Buitengewone Boom’.
Kapvergunning
De kapvergunnning wordt weer strenger gemaakt. In de vorige raadsperiode werd de kapvergunning deels afgeschaft. Het Bomenplan meldt dat dit voor een deel wordt teruggedraaid.
In het nieuwe stelsel geldt voor elke te kappen boom een meldingsplicht.
“Door de invoering van een meldingsplicht worden de regels versimpeld en behouden we inzicht in bomen die gekapt worden”, aldus de gemeente.
Volgens veel mensen heeft het afschaffen van de kapvergunning geleid tot een kaalslag. Uit onderzoek van de gemeente Arnhem blijkt dat echter niet zo te zijn. Zowel het aantal bomen als het kroonoppervlak is sinds het afschaffen van de kapvergunning in 2014 toegenomen.
Meer inspraak
De gemeente belooft in het Bomenplan beter te communiceren over de maatregelen die wij wil nemen ten aanzien van bomen. Ook wil zij (blijven) samenwerken met de bomenlobby in de stad.
Het op te richten Boom Kwaliteitsteam Arnhem zal de gemeente adviseren over alle zaken die met bomen te maken hebben. Het is de bedoeling dat zowel betrokken inwoners als externe deskundigen zitting krijgen in dit Kwaliteitsteam.
Kritiek
Vanavond wordt het Bomenplan voor het eerst besproken in de gemeenteraad. Het plan is opgesteld in nauwe samenwerking met de stad. Tijdens zes bewonersavonden hebben betrokken inwoners input kunnen leveren voor het Bomenplan.
Je zou daarom verwachten dat de bomenlobby blij is met het resultaat dat er nu ligt. Maar nee. Het zijn niet de makkelijkste mensen die zich inzetten voor de bomen in Arnhem. Maar liefst acht actiegroepen en een aantal inwoners hebben kritiek op het plan dat er nu ligt.
– Het Bomenplan is onvolledig.
– Het plan is totaal niet SMART geformuleerd.
– Er gebeurt nog nagenoeg niets om noodzakelijke veranderingen door te voeren.
– Er is geen budgetreservering om meer bomen te planten.
– Er is geen aanpak om hitteplekken in de stad te verminderen met bomenaanplant.
– Er staan geen maatregelen om de ecologische omgeving voor bomen te verbeteren.
– Er ontbreekt ecologisch verantwoord maaibeleid rondom bomen.
De lijst met kritiekpunten is nog een heel eind langer. Bomenbond Arnhem, waarin een aantal actiegroepen verenigd is, vindt het zelfs nodig om negen eisen op te stellen die aan het Bomenplan moeten worden toegevoegd.
“Er wordt wel gedáán alsof er geluisterd wordt, maar bewoners werkelijk laten participeren in het proces is er niet bij”, staat in een andere reactie te lezen.
“Wij zijn het spuugzat dat we steeds opnieuw ons keihard vrijwillig moeten inzetten en ons moeten wapenen tegen goed betaalde ambtenaren en wethouders die hun eigen zin doordrijven.”
Vanavond tijdens de raadsvergadering zal blijken of de gemeenteraad het daarmee eens is.
